Jeszcze w tym tygodniu rozpoczną się prace pielęgnacyjne lasu i odsłaniające stanowisko archeologiczne na Bukowej Górze w Dąbrowie Górniczej. Leśnicy do przygotowywali się tego zadania ostatnie pół roku. To duże wyzwanie nie tylko przyrodnicze, ale także techniczne i logistyczne.

Zakres prac jakie zostaną przeprowadzone, został uzgodniony z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, w porozumieniu z Muzeum Miejskim Sztygara w Dąbrowie Górniczej, które prowadzi prace wykopaliskowe na szczycie góry. Informacje dotyczące tego zadania otrzymał także Urząd Miejski w Dąbrowie Górniczej.

- Zależy nam na tym, aby przekazać teren archeologom jeszcze przed rozpoczęciem sezonu, a zatem nie później niż na początku kwietnia. Dlatego podzieliliśmy zadanie na dwa etapy. Pierwszy, który zaczynamy teraz i drugi – jesienią tego roku. Uzgodniliśmy, że bez względu na to, w jakim miejscu prac będziemy, i ile uda nam się zrobić, nie zakłóci to ich harmonogramu założonego na 2023 rok – mówi Grzegorz Cekus, nadleśniczy nadleśnictwa Siewierz.

Leśnicy wraz z prof. Dariuszem Rozmusem i jego współpracownikami dokładnie określili, które drzewa należy usunąć aby nie stanowiły zagrożenia podczas odsłaniania zabytków datowanych nawet na kilka tysięcy lat.

- W tym tygodniu byliśmy wraz z Arkadiuszem Rybakiem, dyrektorem Muzeum Miejskiego Sztygarka i jednym z archeologów kierującym pracami wykopaliskowymi na miejscu, by przeprowadzić  szkolenie pracownikom Zakładu Usług Leśnych (ZUL), którzy będą pracować na tej powierzchni. Otrzymali szczegółowe instrukcje na temat specyfiki pozyskania drewna w tym wyjątkowym miejscu – mówi Paweł Hulbój, inżynier nadzoru Nadleśnictwa Siewierz, który będzie nadzorował prace.

Specjaliści wskazali newralgiczne miejsca oraz charakterystyczne punkty w terenie, których położenie, kształt i obrys mogą wskazywać, że pod ziemią znajduje się jakiś cenny historycznie artefakty i zabytki.

Jak uzgodniono, na miejscu będzie codziennie leśniczy, aby na bieżąco sprawdzać właściwy przebieg zaplanowanych prac.

- Zadanie jest niezwykle trudne, bo teren znajdujący się w zainteresowaniu archeologów jest rozległy. Z jednej strony musimy odsłonić powierzchnię archeologiczną, nie uszkodzając znajdujących się potencjalnie w ziemi konstrukcji. To wymaga nietuzinkowych działań, jak choćby kierowanie upadających koron drzew na zewnątrz kręgu zainteresowania archeologów. Nie mniej trudne zadanie czeka potem operatorów maszyn, którzy mogą poruszać się przy zwożeniu drzew z Bukowej Góry, wyłącznie po wyznaczonych trasach, bowiem oprócz zabytków kultury i cywilizacji sprzed wielu tysięcy lat, mamy tutaj skatalogowane i oznaczone stanowiska roślin chronionych – wylicza nadleśniczy Grzegorz Cekus dodając, że właśnie dlatego priorytetem jest zachowanie tego miejsca w nienaruszonym stanie.

Jeśli podczas prac, będą jakiekolwiek wątpliwość co do konsekwencji pozyskania konkretnego wyznaczonego drzewa, jego niekontrolowanego upadku czy zagrożenia dla artefaktów, pracownicy mają obowiązek odstąpić od jego pozyskania.

- To bezwzględny przekaz, który wielokrotnie wybrzmiał podczas szkoleń i rozmów z pracownikami ZUL – mówi inżynier Hulbój.

Ostatni raz prace pielęgnacyjne lasu na Bukowej Górze prowadzone były w latach 2015-2016.

- Cięcia pielęgnacyjne, które będziemy prowadzić na Bukowej Górze polegają na przerzedzaniu drzewostanu. Wycina się drzewa słabsze, nie rokujące, które z braku pokarmu i dostępu do światła i tak by zamarły. Po prostu wyprzedzamy naturalne procesy o kilka lat. Dzięki temu pozostałe drzewa mają więcej miejsca i mogą szybciej rosnąć do rozmiarów jakich oczekujemy w pomnikowym bukowym lesie, a jednocześnie pozwolą lepiej wyeksponować odkryte przez archeologów zabytki cywilizacji i kultury sięgającej czasów neolitu. Średni wiek buków w tym miejscu to ok. 90 lat. – wyjaśnia nadleśniczy Cekus.

Pozyskane drzewa będą stanowić ok. 10 proc. rosnących w obrębie Bukowej Góry, co stanowi ok. 20-40 szt. na hektar.

Jak zapewniają leśnicy, po zakończeniu tegorocznych działań, po raz kolejny las będzie wymagał prac o podobnej skali za około dekadę.

Bukowa Góra, to wzniesienie o wysokości 366 m n.p.m. położone na południe od Podbuczyn – przysiółka Ujejsca, dzielnicy miasta Dąbrowa Górnicza.

Stanowisko archeologiczne na Bukowej Górze stało się w 2022 r. sensacją na skalę ponadkrajową. Na szczycie wzniesienia badania archeologów potwierdziły pochówek datowany na VII-VIII wiek, chociaż megality i kamienie o nietypowych kształtach i z nie spotykanego w budowie góry materiału z pewnością nie są pochodzenia naturalnego i mogą świadczyć o działalności człowieka w tym miejscu kilka tysięcy lat temu. Prace wykopaliskowe potrwają prawdopodobnie dziesiątki lat.