Użytki ekologiczne jako formę ochrony przyrody wprowadziła ustawa o ochronie przyrody z 16 października 1991 roku. Stanowią one podstawowe narzędzie ochrony różnorodności biologicznej na szczeblu lokalnym (miasta, gminy) oraz regionalnym. Tworzy się je na obszarach, gdzie znajdują się zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów, mających znaczenie dla zachowania unikatowych zasobów genowych i typów środowisk, takich jak: naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne "oczka wodne", kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nie użytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin i zwierząt, w tym miejsca ich sezonowego przebywania lub rozrodu.

Na gruntach Nadleśnictwa położonych jest pięć użytków ekologicznych, których łączna powierzchnia wynosi 25,67 ha:

•          „Olszynka"

Fragment podtopionego łęgu olszowego na pow. 0,99 ha na terenie Nadleśnictwa Siewierz ze stanowiskami regionalnie rzadkich i ustępujących gatunków roślin(Rozporządzenie nr 14/2002 Wojewody Śląskiego z dn.15.03.2002). Obfite stanowisko czermieni błotnej oraz jaskra wielkiego, które zaliczono do gatunków zagrożonych w skali Wyżyny Śląsko-Krakowskiej. Gatunki towarzyszące: skrzyp bagienny, kosaciec żółty, psianka słodkogórz, krwawnica, wiązówka błotna, tojeść pospolita, gorysz, sitowie leśna, pałka szerokolistna, kaczeniec. Drzewostan buduje głównie olsza, brzoza oraz osika.

Walory przyrodnicze: naturalnie zachowane zbiorowiska ziołoroślowe, stanowiska roślin chronionych.    

•          „Bagna w Antoniowie"

Walory przyrodnicze: naturalnie zachowane zbiorowiska ziołoroślowe torfowiska przejściowego i niskiego, stanowiska roślin chronionych na pow. 0,88 ha (Rozporządzenie nr 23/2001 Wojewody Śląskiego z dn.18.09.2001).

•          „Bór Pohulanka"

Torfowisko przejściowe i bór bagienny na pow. 2,58 ha

Walory przyrodnicze - gatunki chronione m.in. bagno zwyczajne oraz rzadkie i zagrożone w skali Wyżyny Śląsko-Krakowskiej modrzewnica, wełnianka pochwowata, żurawina, borówka. Drzewostan boru zdominowany jest przez Sosnę zwyczajną z domieszką Brzozy omszonej.

•          „Torfowisko Bory"

Torfowisko o powierzchni 6,68 ha ze stanowiskami regionalnie rzadkich i ustępujących gatunków roślin. Walory przyrodnicze: naturalnie zachowane zbiorowiska ziołoroślowe, stanowiska roślin chronionych(Rozporządzenie nr 20/2002 Wojewody Śląskiego z dn.15.05.2002).   

• „Pustynia Błędowska”

Celem ochrony tego obszaru jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych pozostałości po największym w Polsce obszarze śródlądowych piasków wydmowych z interesującymi formami morfologicznymi, licznymi rzadkimi i chronionymi gatunkami flory i fauny oraz zbiorowiskami muraw piaskowych. Obszar położony jest w oddz. 229a leśnictwa Łosień, w obrębie Gołonóg na pow. 14,54 ha. (Rozporządzenie Wojewody Katowickiego nr 100/95 z dnia 24.07.1995).